Και τώρα τι;

Το τελευταίο στάδιο του πένθους όπως περιγράφηκε και στην προηγούμενη ανάρτηση, είναι αυτό της αποδοχής.
Αποδέχομαι τις νέες συνθήκες ζωής, τις καταστροφικές συνέπειες στη ζωή του καθενός μας από την "τροϊκανή περίοδο" που περνά η χώρα μας...

Όταν ήμουν νεαρή και άβγαλτη ψυχολόγος, δεν μπορούσα να καταλάβω πλήρως το πώς τα οικονομικά προβλήματα επηρέαζαν την ψυχολογική διάθεση των πελατών μου και τις σχέσεις τους.
 Επειδή δεν είχα βρεθεί μέχρι τότε χωρίς χρήματα, δεν μπορούσα να έχω την ανάλογη ενσυναίσθηση. Η λέξη ενσυναίσθηση, η μετάφραση στα ελληνικά της λέξης empathy, αναφέρεται στην ικανότητα του ψυχολόγου να "μπει στα παπούτσια του πελάτη του", να τον καταλάβει και να μπορέσει να συμπονέσει τη φάση στην οποία βρίσκεται...
Για να γίνω καλύτερη ψυχολόγος ίσως, καλύτερος άνθρωπος σίγουρα, ήρθε και στη δική μου ζωή, στα 26 μου για πρώτη φορά, η φάση να βρίσκομαι χωρίς χρήματα.
Αυτό συνέβηκε μετά τη διάλυση του πρώτου μου γάμου. Μία εκ των συνεπειών ήταν να χάσω την οικονομική άνεση που απολάμβανα μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Οι γονείς μου, ήταν εκπαιδευτικοί, και όπως όλοι οι κύπριοι δημόσιοι υπάλληλοι, κάπου γύρω στο 90 βρέθηκαν με περισσότερες απολαβές από όσες υπολόγιζαν. Τι έγινε τότε, δεν ξέρω, ΑΤΑ ίσως, το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν οι μισθοί τους. Έτσι λοιπόν, τα εφηβικά και τα πρώτα νεανικά μου χρόνια πέρασαν με οικονομική ανεμελιά.
Ακόμη και μετά το γάμο μου, ο οποίος έγινε πρόωρα ενώ ακόμη ήμουν φοιτήτρια (λόγω συντηρητισμού της πατρικής μου οικογένειας), οι γονείς μου τροφοδοτούσαν οικονομικά την νέα οικογένειά, όπω ς κάνουν πολλοί κύπριοι γονείς και από αγάπη και από ανάγκη για έλεγχο.
Από τη στιγμή λοιπόν, που "έσπασα το συμβόλαιο", που αποφάσισα να χωρίσω από έναν αταίριαστο γάμο, έχασα τόσο την οικονομική ενίσχυση από τους γονείς μου, οι οποίοι αρχικά είχαν έντονη αντίθεση στην απόφαση μου να χωρίσω, όσο και από τον πατέρα των παιδιών μου, ο οποίος αποφάσισε πως δεν είχε υποχρέωση να συνεισφέρει οικονομικά στο μεγάλωμα των παδιών του, εφόσον εγώ τον χώρισα και "εσείς έχετε χρήματα"... Δεν τον πολυκατηγορώ σε αυτό, επειδή εμείς οι νεόπλουτοι κύπριοι χρησιμοποιούσαμε το χρήμα μέχρι σήμερα και για να εξαγοράζουμε ανθρώπους και συνειδήσεις. Το κάναμε... Δεν το κάναμε;
Έτσι λοιπόν, στα 26 μου, βρέθηκα να ζω μόνη, με δυο μωρά παιδιά και χωρίς χρήματα. Λόγω της άσχημης ψυχολογικής μου κατάστασης, σταμάτησα τότε να εργάζομαι ως ψυχολόγος και αποδέχθηκα για πρώτη φορά το διορισμό μου στην ειδική εκπαίδευση. Ο βασικός μισθός ενός πρωτοδιοριζόμενου δεν έφτανε για να πληρώνω το ενοίκιο του σπιτιού, τους λογαριασμούς, τα νηπιαγωγεία των παιδιών και τις βασικές μας ανάγκες...
Εννοείται ότι από τον πρώτο διορισμό μέχρι την πρώτη πληρωμή μεσολάβησαν και 3 μήνες περίπου και η κατάσταση ήρθε κι έδεσε. Δεν είχα χρήματα τότε ούτε για γάλα των παιδιών. Ευτυχώς τότε δεν κάπνιζα, οπόταν δεν είχα αυτό το επιπλέον έξοδο :-)
Θυμάμαι πως δανειζόμουν 80 λίρες από μια φίλη μου και της της ξεπλήρωνα μόνο για να τις δανειστώ σε κανά δυο εβδομάδες. Ζούσα κυριολεκτικά με δανεικά και έχασα την ασφάλεια που σου δίνει η οικονομική επάρκεια.

Κατάλαβα τι σημαίνει νιώθω φόβο, ανασφάλεια, απογοήτευση, ματαίωση επειδή δεν έχω χρήματα. Το πόσο δύσκολο και ανοίκειο μου ήταν να μετρώ μέχρι και το τελευταίο σεντ. Μια φορά μάλιστα που δεν τα υπολόγισα σωστά, πόσα χρήματα είχα στο λογαριασμό μου και επεστράφη η επιταγή που έδωσα για το νηπιαγωγείο των παιδιών, δέχθηκα τρομερό εξευτελισμό από την υπεύθυνη του ιδιωτικού νηπιαγωγείου, η οποία μάλιστα αντί να τηλεφωνήσει σε μένα να με ενημερώσει ότι δεν καλύφτηκε η επιταγή μου, πήρε πρώτα τηλέφωνο τον πρώην άντρα μου, ο οποίος επέμενε να επιστρέψω πίσω στον αταίριαστο γάμο που είχαμε και χρησιμοποιούσε και τον οικονομικό πόλεμο για να το επιτύχει.
Ντροπιάστηκα, εξευτελίστηκα, στενοχωρήθηκα, αλλά άντεξα. Άντεξα επειδή είχα έναν σκοπό. Ο σκοπός μου ήταν η σωματική, ψυχική και πνευματική μου ελευθερία τόσο από τον πρώην σύζυγό μου, όσο και από τους γονείς μου. Θα μπορούσα να συνθηκολογήσω, να πάω πίσω και να προσποιούμαι, ώστε να μην μου λείπουν τα χρήματα. Αυτό όμως θα ήταν ενάντια στις αρχές μου και στην τιμιότητά μου. Μπορεί, όπως ανέφερα πιο πάνω, η πατρική μου οικογένεια να ήταν συντηρητική κατά την άποψη μου, μου έδωσαν όμως ηθικές αρχές και εντιμότητα, κάτι για το οποίο πραγματικά τους ευγνωμονώ....
Ο πνευματικός σκοπός της οικονομικής μου ταλαιπωρίας λοιπόν, το γεγονός πως υπήρχε νόημα στο ότι στερούμουν τα χρήματα, μου έδωσε τη δύναμη για να ανταπεξέλθω στη δυσκολία. Η περίοδος αυτή κράτησε 6 ολόκληρα χρόνια. Φυσικά, δεν ήταν το ίδιο συνέχεια. Υπήρχαν και καλύτερες και χειρότερες στιγμές. Η αλήθεια όμως είναι πως ζούσα λίγο πάνω από το όριο της φτώχειας. Κι εγώ και τα παιδιά.
Φυσικά είχα προτεραιότητες όπως το φαγητό. Φρόντιζα να μην έλειπε θρεπτικό φαγητό από το τραπέζι μας και απέφευγα τις άσκοπες αγορές ρούχων και παπουτσιών, τις εξόδους σε εστιατόρια, και γενικώς οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί πολυτέλεια. Για παράδειγμα φρόντισα ώστε να υπάρχει θέρμανση και κλιματισμός στο σπίτι, αλλά δεν είχαμε χρήματα για διακοπές στο εξωτερικό, ή για μεγάλη τηλεόραση, "περάσαμε" με μια μικρή τηλεόραση 14 ιντζών για πολλά χρόνια.
Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια μου να ασχοληθώ με την πολιτική το 2011, βρεθήκαμε πάλι χωρίς χρήματα, αλλά αυτή τη φορά με ένα σπίτι γεμάτο τηλεοράσεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ρούχα παπούτσια, ηλεκτρικές συσκευές και όλα τα υλικά αγαθά στα οποία μας έδινε πρόσβαση η οικονομική άνεση που απολαμβάναμε τα προηγούμενα 4 χρόνια.
Αυτή τη φορά ήταν πιο εύκολο για μένα να προσαρμοστώ, το είχα ξαναπεράσει άλλωστε, αλλά πιο δύσκολο για τα έφηβα πια παιδιά μου. Η συνήθης αντίδραση που είχαν όταν τους αρνούμουν χρήματα και υλικά αγαθά ήταν: "τι φταίμε εμείς, αν εσένα σου έδοξε να γίνεις πολιτικός;"... Και είχαν δίκιο. Άντεξαν όμως, και επειδή εγώ κάθε φορά παραδεχόμουν το λάθος μου και έκανα προσπάθειες για να ξεπεράσω τις συνέπειές του. Την προηγούμενη Κυριακή, ο 16χρονος πια γιος μου μου είπε πως "με συγχωρεί για την βλακεία που έκανα με τις εκλογές και έχασα τόσα χρήματα, επειδή λέει ίσως είναι καλύτερα για αυτόν που είδε εμένα να τρώω τα μούτρα μου, ώστε στο μέλλον ο ίδιος να είναι πιο προσεκτικός με τη διαχείριση των χρημάτων του και τους στόχους που βάζει"...
Δάκρυσα από χαρά και περηφάνια, επειδή το μωρό μου κατάφερε επιτέλους να βρει πνευματικό νόημα στην ταλαιπωρία που περάσαμε ως οικογένεια και να στρέψει αυτή την κακοτυχία σε καλοτυχία....

Γιατί τα γράφω όλα αυτά, πέρα από του να αυτο-εκτεθώ ξανά δημοσίως; :-)
Επειδή πιστεύω ακράδαντα πως στην αποδοχή της νέας κατάστασης βοηθάει ιδιαίτερα το να βρούμε ο καθένας το δικό του πνευματικό νόημα που έχει για τη ζωή του.
Να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: τι λάθη έκανα εγώ ως άνθρωπος ώστε να συμβάλω στο να φτάσουμε εδώ ως κοινωνία; Για παράδειγμα χρησιμοποίησα το "μέσον" και την κουμπαριά για να πετύχω κάποιο σκοπό; Απέφυγα να πληρώσω τις φορολογικές μου υποχρεώσεις; Ψήφισα αψήφιστα ή παρέλειψα να ψηφίσω; Ανέκτηκα τη δικτατορία των κομμάτων και το πολιτικό μονοπώλιο του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού; Πήρα καταναλωτικά δάνεια χωρίς να υπολογίζω τον τρόπο αποπληρωμής τους; Δεν αντέδρασα επαρκώς όταν πριν 2-3 χρόνια άρχισε να φαίνεται η "κολοσυρμαθκιά της κουφής;"
Θυμάμαι πως μετά τη δολοφονική έκρηξη του Μαρί, τις πρώτες μέρες βρεθήκαμε διαμαρτυρόμενοι και διαδηλώνοντες άνθρωποι από όλους τους πολιτικούς χώρους, ακόμη και ελεύθερα σκεπτόμενοι αριστεροί. Η αντίδραση αυτή όμως, αφέθηκε να εκπνεύσει, αφήσαμε τα κόμματα, τις οργανωμένες παρατάξεις και τις κομματικές σκοπιμότητες να τη σταματήσουν. Και γυρίσαμε πίσω στη μακαριότητα μας. Ως πολίτες έχουμε ευθύνη. Ευθύνη να αντιδρούμε όταν βλέπουμε αδικία και αναξιοκρατία γύρω μας. Όχι απλώς να το σχολιάζουμε, αλλά να δείχνουμε στην εκάστοτε εξουσία πως δεν το ανεχόμαστε. Μόνο αν εξυγιανθούμε ως κοινωνία, αν πάρουμε απόφαση πως μόνο η υπευθυνότητα του καθενός ξεχωριστά και του συνόλου θα μας φέρει σε ουσιαστική πρόοδο και ευημερία....
Ακούγονται σίγουρα πολύ θεωρητικά όλα αυτά, για αυτό έβαλα τα δυο προσωπικά μου παραδείγματα, για να πω δυο από τις πολλές ιστορίες φτωχοποίησης.

Φτωχοποιηθήκαμε επειδή φταίμε.
Αναγνωρίζουμε τα δικά μας λάθη.
Δεν ανεχόμαστε πλέον λάθη/αδικίες από κανέναν.
Βρίσκουμε πνευματικό νόημα στην τωρινή μας ταλαιπωρία....

Τι νομίζετε;

Με αγάπη, Θέκλα.